Steroid yan etkileri: tavsiye edilen gözetim ve müdahale

Gelişen çocuklarda yüksek doz steroid uygulamasının en sık karşılaşılan yan etkileri burada listelenmiştir. Farklı insanların steroidlere çok farklı cevapları olduğunu belirtmek önemlidir. Başarılı steroid tedavisinin anahtarı potansiyel yan etkilere karşı uyanık olmak ve onları önlemeye çalışmak veya mümkün olduğunca azaltmaya çalışmaktır. Eğer yan etkiler tedavi edilemiyor veya tolere edilemiyorsa steroid dozunun azaltılması gerekli olur. Eğer bu başarısız olursa daha ileri azaltma veya doz rejimini değiştirmek, tüm tedaviden tamamen vazgeçmeden önce gereklidir.

• Steroid yan etkileri
• Yorum ve tavsiye edilen düzenleme
• Düşünmeniz ve doktorunuzla görüşmeniz gereken noktalar

• Genel ve kozmetik
  Kilo alımı
  Obezite
• Bir steroid rejimine başlamadan önce tüm ailelere diet önerilerinin sağlanması gerekmektedir. Steroidin iştah açtığı hakkında uyarılmalıdırlar.
• Tüm ailenin aşırı kilo alımını engellemek için makul bir şekilde yemesi önemlidir. Tüm aile için diet ve beslenmeyi içeren öneriler aranmalıdır

• Cushingoid özellikler (ay yüz)
• Yüzde ve yanaklarda dolgunluk zamanla daha belli olur.
• Dikkatli diyet düzenlemesi ve şeker ve tuz alımının kısıtlaması kilo alımınında yardımcı olabilir ve cushingoid özellikleri azaltır

• Vücutta aşırı tüylenme (hirsutism)
• Klinik değerlendirme yapılır.
• Genellikle ilaçta değişikliği gerektirecek şiddette değildir.

• Akne, siğil, cilt problemleri
• Gençlerde daha belirgindir.
• Duruma özel tedaviuygulanır (yüzeyel ilaçlar) ve ruhsal stres yoksa streoid rejimi değiştirilmez.

• Gelişme geriliği
• En az her 6 ayda bir boy gözlenmelidir (steroid tedavisi olmadan bile boy DMD’ de kısa olmaya meyillidir).
• Çocuğunuza kısa boyundan şikayetçi mi sorun. Öyleyse doktorunuzla endokrin uzmanı tarafından izleme ihtiyacı olup olmadığını görüşün.

• Ergenlik gecikmesi
• Gelişim takibi yapılmalıdır. Ailede gecikmiş seksüel olgunlaşma hikayesi var mı? sorgulanır.
• Ergenlik hakkında tartışmaya cesaretlendirilmeli. Çocuğa gecikme hakkındaki endişesini sorun. Eğer siz veya çocuğunuz gecikmeden şikayetiniz varsa doktorunuzla endokrin uzmanı tarafından izleme ihtiyacınız olup olmadığını görüşün.

• Davranışsal değişiklikler
  (önerilerin bu bölümde davranış hakkında daha fazla bilgi var)
• Temel durumunu, mizacını ve dikkat eksikliği durumunu (ADHD)belirlemek. Steroid tedavisinin ilk 6 haftasında bunların geçici olarak kötü olduğunun farkında olmalıyız.
• Steroid tedavisine başlamadan önce temel sorunların tedavisi düşünülmeli, mesela dikkat eksikliği(ADHD) konusunda danışmanlık veya ilaç
• Davranışsal değişiklikler steroid alımının gün içinde daha ileriye zamana almaya yardım edebilir. Doktorunuzla görüşün, gerekli yönlendirmeyi yapacaktır.

• İmmün/adrenal baskılanma
• Ciddi enfeksiyon riskine ve hemen küçük enfeksiyonları tespit etme konusunda uyanık olunmalıdır. Tüm sağlık personeli çocuğun steroid tedavisi gördüğü konusunda bilgilendirilmelidir ve steroid uyarı kartı taşınmalıdır. Kronik steroid alanlarda 24 saatten fazla dozunu kaçırmamak çok önemlidir özellikle iyi değilse
• Steroid tedavisine başlamadan önce çocuğun suçiçeği bağışıklığı kazandırılmalı; eğer yoksa bununla ilgili tıbbi tedavi araştırılmalıdır. Eğer tuberküloz ile ilgili bölgesel bir problem varsa özel gözleme ihtiyaç vardır. Eğer alınan steroid yarıda kesilecekse nasıl başa çıkılacağı doktorla görüşülmelidir, mesela deflazacorta geçici süre ulaşılamıyorsa prednisone yerine kullanılabilir veya hastalık esnasında nasıl damar içi uygulama yapılacağı konusunda doktorunuza ihtiyacınız olabilir. Cerrahi veya büyük hastalıklar için damar içi ‘stres dozu’ methylprednisolone kapsamı ve kullanımı görüşülmelidir Açken damar içi kapsamı bilinmelidir.

• Hipertansiyon
• Her klinik ziyarette kan basıncı gözlenmelidir.
• Kan basıncı yükselirse tuz alımını azaltma ve kilo verilmesi birinci basamak olarak uygundur. Eğer etkisizse doktor ACE veya beta bloker ilaçlar düşünmeye ihtiyaç duyabilir.

• Glikoz intoleransı
• Klinik ziyaretlerde ölçme çubuğuyla glikoz için idrar test edilmelidir İdrar geçişi veya susuzluk artışı sorgulanmalıdır
• Eğer idrar testleri pozitifse kan testlerine ihtiyaç olabilir

• Gastrit/gastroözefagal reflü
• Reflü semptomlarına bakılmalı
• Aspirin, ibuprofen, naproxen gibi NSAID ilaçlardan kaçınılmalıdır. Semptom oluşursa ilaçlar veya antiasit kullanılmalıdır.

• Peptik ülser hastalığı
• Mide hasarının sinyali olan mide ağrısı semptomlarını rapor edilir. Kansızlık hikayesi varsa kan için dışkı test edilmelidir
• NSAID lerden kaçınılmalıdır. (aspirin, ibuprofen, naproxen) Semptomatikse ilaçlar ve antiasitle kullanılmalıdır Mide barsak sistemi için konsültasyon araştırılmalıdır.

• Katarakt
• Yılık göz testi yapılmalıdır.
• Eğer katarakt görüntüyü etkiliyorsa deflazacorttan prednisone’a geçme düşünülmelidir. Oftalmoloji konsültasyonu araştırılmalıdır. Katarakt eğer görüntüyü engelliyorsa tedaviye ihtiyaç duyulur.

• Miyoglobinüri (idrar kola rengindedir çünkü parçalanmış kas proteinleri içerir. Bu hastane laboratuarında test edilmelidir)
• Egzersiz-idrar testinden sonra anormal idrar boyama hakkında sorgulama yapılmalıdır.
• Fazla ve eksentrik egzersizden kaçınılmalı; mesela iniş aşağı koşma veya trampolinede sıçrama… İyi sıvı alımı önemlidir. Eğer sorun devam ederse böbrek değerlendirmesi gereklidir.

Information based on consensus statement (published in January 2010)